Ravenna en Bologna i.s.m. Vrije Academie. Literatuur van Emilia-Romagna, van Dante tot Ariosto

dag 1, di 10-06

Directe lijnvlucht van Amsterdam naar Bologna en transfer naar Ravenna. Onderweg bekijken we in de Sant'Apollinare in Classe een ongekend mooi apsismozaïek, een voorproefje van wat we morgen nog te zien krijgen. Vanavond gezamenlijk diner.

dag 2, wo 11-06

We beginnen de dag met een lezing over Dante in het hotel, waarin dieper wordt ingegaan op zijn biografie, zijn belangrijkste werken en de periode die hij in Ravenna doorbracht. Daarna bezichtigen we Museo Dante, waar we meer leren over de dichter en zijn laatste rustplaats in Ravenna. Die is vlakbij, evenals de Basilica van San Francesco, die belangrijk was voor Dante en waar hij mogelijk heeft gebeden. We bezoeken de Sant’Apollinare Nuovo en de San Vitale, met indrukwekkende mozaïeken die Dante inspireerden. Uiteraard slaan we het prachtige mausoleum van Galla Placidia niet over, een juweeltje met zowel klassiek-realistische als Byzantijns-symbolische scènes. Indien de tijd het toelaat, werpen we ook nog een blik in de doopkapellen van de arianen en de orthodoxen. Tot slot ontdekken we in het Bisschoppelijk Museum meer over de kunst en geschiedenis van de stad in Dante’s tijd. De avond is ter vrije besteding.

dag 3, do 12-06

We gaan naar de Rocca di Ravaldino in Forlì, verbonden met de familie Da Polenta, de familie van Paolo en Francesca uit Dante’s Inferno. Het kasteel biedt een kijkje in de politieke en culturele context van Dante’s tijd en is een belangrijke locatie voor het begrijpen van de achtergrond van de beroemde scène in de Divina Commedia. We lunchen gezamenlijk in het pittoreske Comacchio. In Ferrara verkennen we het imposante Castello Estense. Dit vertelt het verhaal van de hertogen en hun invloed op de kunst en literatuur van de renaissance. Het kasteel is bovendien nauw verbonden met Isabella d’Este, liberale e magnanima Isabella, een van de invloedrijkste vrouwen van haar tijd. Ze was een beschermster van de kunsten en speelde een belangrijke rol in de culturele bloei van Ferrara. We bezoeken ook het Palazzo dei Diamanti, het iconische paleis waar de beroemde dichter Ludovico Ariosto schreef aan zijn meesterwerk Orlando Furioso, een van de grootste literaire werken uit de renaissance. Vervolgens rijden we door naar onze tweede pleisterplaats, Bologna, waar we rond 19.00 uur verwachten aan te komen. De rest van de avond is ter vrije besteding. De reisleiding geeft graag enkele tips voor een leuk restaurant.

dag 4, vr 13-06

Bologna, la dotta, la rossa en la grassa, is niet alleen beroemd om zijn culinaire tradities en prachtige architectuur, maar ook om zijn rijke literaire en intellectuele geschiedenis. We beginnen de dag met een literaire wandeling door Bologna, waarin we niet alleen de Piazza Maggiore, de Fontana di Nettuno en Le Due Torri bekijken, maar ook de citaten van Dante op de muren van de stad ontdekken en de connectie van Dante met de stad uitdiepen. Dante studeerde hier (waarschijnlijk) en vond er inspiratie voor zijn beroemde werken. De stad speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van zijn ideeën. We maken een stop bij de Santo Stefano, een van de oudste kerken van de stad, en bezoeken ook de Biblioteca Salaborsa, een historische bibliotheek met een moderne uitstraling. In de middag staat het Archiginnasio op het programma, het oorspronkelijke hoofdgebouw van de Universiteit van Bologna. Het is beroemd om het Teatro Anatomico, een indrukwekkend houten theater waar de eerste anatomielessen werden gegeven. Daarna maken we tijd voor de Pinacoteca Nazionale, waar een prachtige collectie schilderijen uit de renaissance en de barok te bewonderen is. De avond wordt afgesloten met een lezing: we duiken in de middeleeuwse geschiedenis en bespreken de invloed van de intellectuele debatten aan de Universiteit van Bologna. Aansluitend is er de mogelijkheid gezamenlijk de film ‘De naam van de roos’ te kijken, gebaseerd op het boek van Umberto Eco, die zelf verbonden was aan de Universiteit van Bologna. De film sluit perfect aan bij het verhaal van Dante en de stad.

dag 5, za 14-06

Deze tweede dag in Bologna begint met een lezing over Gramsci, Pasolini en het Italiaanse neorealisme, waarbij we duiken in de culturele en politieke context van Italië in de jaren veertig en vijftig. Pasolini was een van de invloedrijkste intellectuelen van zijn tijd. We bespreken zijn connectie met Bologna, die hij vaak als inspiratie gebruikte in zijn werk. Na de lezing bezoeken we de Universiteit van Bologna, waar we verder ingaan op de rol van deze oudste universiteit in Europa als centrum van intellectueel debat en de studentenprotesten van 1968 – tot nu. Via de ruïnen van de middeleeuwse stadspoorten lopen we naar Cirenaica, een stadswijk net buiten het middeleeuwse centrum, waar talloze straatnamen herinneren aan het verzet in de Tweede Wereldoorlog en waar de subversieve geest van Bologna nog springlevend is. Er is tijd om te lunchen voordat we via de Porta San Vitale teruglopen naar het centrum. Bologna staat bekend om zijn rijke boekcultuur. Als broedplaats voor schrijvers en filosofen kent het vele onafhankelijke boekwinkels. We lopen langs iconische zaken als Libreria Stoppani en La Feltrinelli en stoppen bij enkele kunstgalerijen die Bologna’s dynamische kunstscene weerspiegelen en de stad als culturele hub laten zien. Daarna richten we onze aandacht op de schrijversgroep Wu Ming en hun invloed op de eenentwintigste-eeuwse Italiaanse literatuur. Hun werk is kritisch en vernieuwend, en we bekijken hoe ze de hedendaagse Italiaanse samenleving weerspiegelen. Tot slot bezichtigen we het prachtige Palazzo Fava, een renaissancepaleis dat nu wordt gebruikt voor tijdelijke tentoonstellingen van kunst en cultuur. We besluiten de dag met een gezamenlijk afscheidsdiner in een lokaal restaurant.

dag 6, zo 15-06

We verkennen het historische Portico di San Luca, een van de langste overdekte wandelpaden ter wereld, en genieten van het uitzicht over de stad. Aansluitend is er vrije tijd voor een laatste wandeling door de stad en de lunch, alvorens we vanaf ons hotel naar de luchthaven vertrekken voor onze terugvlucht naar Amsterdam.