De Spaanse Burgeroorlog

dag 1, ma 25-11

Directe lijnvlucht Amsterdam - Madrid en transfer naar het hotel. Na aankomst bezoeken we het Reina Sofia Museum, waar het bekendste kunstwerk van Pablo Picasso hangt: Guernica. Dit schilderij verbeeldt het bombardement op het dorpje Guernica, het eerste terreurbombardement in Europa. Indien de tijd het toelaat, bekijken we het monument voor hen die sneuvelden voor Spanje. Oorspronkelijk opgericht in 1984 als monument voor de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog, werd dit herdenkingsteken in 1985 ingewijd als oorlogsmonument voor alle Spanjaarden. Vanavond gezamenlijk diner.

dag 2, di 26-11

De Vallei der Gevallenen is een monument, opgericht ter ere van de slachtoffers aan de rechtse politieke zijde en van de slachtoffers aan de republikeinse kant die katholiek waren. Gebouwd onder dubieuze arbeidsomstandigheden was deze massale kerkruimte de rustplaats van dictator Franco tot oktober 2019. Zonder de goedkeuring van de familieleden, werden de lichamen van duizenden slachtoffers uit persoonlijke graven (en ook uit anonieme massagraven) gehaald en bijgezet in het mausoleum. Tegenwoordig liggen achter de muren van de Vallei der Gevallenen de resten van 33.800 voor- en tegenstanders van de Spaanse Burgeroorlog. Vervolgens bezoeken we El Escorial, het befaamde kloosterpaleis van Filips II. De rondleiding wordt hier gegeven door een verplichte museumgids. We besteden aandacht aan de architectuur van Juan Herrera en aan de meesterwerken van El Greco en Titiaan. Bijzonder is de monnikencel van Filips II, die hem uitzicht gaf op het interieur van de basiliek.

dag 3, wo 27-11

We wandelen in het westen van Madrid langs diverse plaatsen die ons herinneren aan de strijd: de Arco de la Victoria, het luchtmachtgebouw aan de Plaza Moncloa, het Liria Paleis en de bunkers in Parque Oeste. We komen daarbij ook langs twee monumenten: één gewijd aan de Internationale Brigades (de buitenlandse vrijwilligers die de republikeinen ondersteunden) en één aan de nationalistische soldaten. In het centrum bekijken we in de middeleeuwse straatjes van de wijk Laviepiés en bij de Puerta del Sol enkele plekken uit de burgeroorlog, zoals Laviepiés en de Puerta del Sol. De rest van de dag is ter vrije besteding.

dag 4, do 28-11

In Toledo, waar tijdens de oorlog hard werd gevochten, gaan we naar het ziekenhuis San Juan Bautista, gebouwd in opdracht van kardinaal Tavera. Republikeinen namen controle over het gebouw en helaas werden kostbare kunstwerken en voorwerpen beschadigd. Dit was een vrij gebruikelijke praktijk van de republikeinen, die de katholieke kerk als een vijand zagen. Na de verovering van het Taveraziekenhuis door de nationalisten werden meer dan honderd gewonden en zieken die niet geëvacueerd waren, doodgeschoten. Deze massale executies waren deels een repressiecampagne, uitgevoerd door de nationalisten. Het Alcázar herbergt het militair museum, waar we een zaal met voorwerpen over de oorlog bekijken. Tijdens de oorlog zochten voorstanders van Franco hun toevlucht tot het Alcázar, dat vervolgens werd belegerd en gebombardeerd door sympathisanten van de republikeinen. De nationalisten kwamen als overwinnaars uit dit conflict. Twee dagen na deze zeer symbolische overwinning in Toledo werd Franco uitgeroepen tot generalissimo. Verder staat de Joodse Sinagoga del Tránsito op het programma, waarna u deze voormalige hoofdstad verder op eigen gelegenheid kunt verkennen.

dag 5, vr 29-11

Vandaag laten we ons thema even los voor een bezoek aan een van de hoogtepunten van Madrid: het Prado Museum. We zien meesterwerken van El Greco, Titiaan en Zurbarán, evenals Jeroen Bosch’ Tuin der lusten, Velázquez’ Las meninas en Las lanzas, en uteraard ook Goya's oorlogsgruwelen, een voorafschaduwing van de Burgeroorlog.  De rest van de dag is ter vrije besteding.

dag 6, za 30-11

We beginnen met een bezichtiging van de begraafplaats Nuestra Señora de Almudena, waar we twee monumenten zien die gewijd zijn aan de slachtoffers onder de republikeinen. Eén ervan is gewijd aan dertien jonge vrouwen die werden vermoord na het einde van de oorlog tijdens de Saca de Agosto, een massale executiecampagne. Ook gaan we op zoek naar het graf van een zestal piloten van het beruchte Condorlegioen. De indrukwekkende Martelarenbegraafplaats van Paracuellos de Jarama bestaat uit verschillende massagraven uit 1936. Duizenden mensen zijn gedood door de republikeinse zijde omdat ze katholiek, monarchistisch, militair of falangist waren. We staan stil bij een monument gewijd aan de Sovjetsoldaten die vrijwillig kwamen vechten voor de republiek. Transfer naar de luchthaven van Madrid en directe lijnvlucht naar Amsterdam.